É cousa sabida que os capitáns dos transatlânticos dedicados aos cruceiros, ainda que legalmente responsables do barco, teñen funcións decorativas mais que de navegación, que delegan no primeiro oficial e na moderna tecnoloxía, pero o capitán Schettino, o responsable irresponsable do Costa Concordia que naufragou nas rochas da illa de Giglio, pasará á historia por impoñer un novo mandato en caso de afundimento: !O capitán e os tripulantes, primeiro!.
Un capitán decorativo destes tivo nun relato de Jorge Amado recollido en Os velhos marinheiros, un destino mais afortunado. Vasco Moscoso de Aragâo naceu na Bahía nunha família rica. Levou sempre unha vida de troula sen preocuparse doutra cousa que de divertirse cós amigos. Chegado a esa idade que Conrad chamaba a “liña de sombra”, comezou a padecer un desacougo íntimo por non ter título ningún do que gabarse pólo que os amigos que si tiñan títulos e cargos importantes no porto da Bahía, conseguiron para el, que non navegara nunca, o requintado título de capitâo de longo curso por mercé do rei de Portugal. Vasco satisfeito por fin con tal titulación, mercou cartas de navegación, telescopios, sextantes, uniformes axeitados ao seu cargo e foi construíndo unha historia de “longos cursos” que rematou por créela el mesmo. Xa retirado e vivindo nunha casa de campo ateigada de todos eses obxectos navais onde contaba ás visitas as súas viaxes oceánicas, chegoulle un día o recado de que como único capitão de longo curso dispoñible na Bahía, tiña que comandar un barco ata o seu destino no porto de Belém xa que o seu capitán morrera a bordo dun infarto. Era un arranxo para cumprir un requisito legal sen que fose preciso que exercera ningunha función mais que a de legalizar a viaxe co seu título así que, Vasco Moscoso de Aragâo se embarcou co seu mais rechamante uniforme de longo curso e algunha condecoración conseguida pólos mesmos medios. Na viaxe Vasco fixo o que fan estes capitáns: presidía o xantar, falaba coas damas, informaba aos pasaxeiros dos horarios de chegada e aturaba como podía o mal de mar. Coñecedor do seu papel decorativo informou ao primeiro oficial: Os senhores sabem que a minha presença aqui é ma formalidade exigida pela lei…continue a comandá-lo, não desejo envolve-me em nada… Pero, os oficiais e mariñeiros sabían da historia por un pasaxeiro que ía no barco e non quixeron deixala pasar sen se divertir co capitão de longo curso así que chegados ao porto de Belém do Pará, pedíronlle ao capitán que dirixira a manobra de atraque:
– Com quantas amarras comandante, vamos amarrar o navio ao cais de Belém?
– Como?
– Com quantas amarras…?
– Mas eu já lhe disse meu amigo, que não desejo envolver-me em nada, nenhuma ordem desejo dar. Vim aqui para atender a uma necessidade, mas o navio está em boas mãos
-Desculpe comandante, mas o senhor, velho marinheiro que tão bem conhece as leis da marinheiraria, certamente não está lembrando que este é o último porto da viagem…e compete ao comandante e só ao comandante…ordenar o número de amarras…
Os tripulantes apenas ocultando as risas volveron preguntar por cantas amarras. Despois dunha pausa, Vasco Moscoso de Aragáo dixo: !Con todas!; ¿com quantos ferros comandante? insistiron os tripulantes. E Vasco: !com todos!..¿.Quantas manilhas comandante?. E Vasco: !com todas!. As preguntas seguiron sobre o número de cordas e cabos e Vasco dicía sempre: !com todas! mesmo co ancorete. O barco semellaba un paquete envurullado de cordas por babor, estribor, proa e popa. A xente no porto e a bordo apenas podía conter a risa. Obrigado comandante, está concluída a amarraçâo dixo o primeiro oficial. Vasco marchou para o camarote coas gargalladas da xente metidas no caletre, recolleu as súas cousas, baixou a terra como un naufrago perdido e procurou abeiro nun pequeno hotel onde se dispuxo a beber a eito a cachaça precisa, (augardente), para esquecer o acontecido.. A previsión meteorolóxíca indicaba tempo calmo pero a media tarde unha treboada como nunca se vira en Belém chegou de socato con ventos e chuvias fartas que desfixeron casas, coches, terras e barcos. Todos os barcos do porto afundiron menos un: o que Vasco Moscoso de Aragâo mandara prender con todas as amarras, ancoretes e cabos. Dende aquela, o capitão de longo curso Vasco Moscoso de Aragâo, laureado, condecorado e recompensado por salvar o barco, pasou á historia como o máis grande marinheiro nunca conhecido, o único que foi quen de adiviñar coa súa sabiduría marinheira o que ía acontecer.
Schettino non fixo como Vasco, non se mantivo no seu papel de decorado, non delegou en quen sabía, non foi prudente ou excesivamente prudente como Vasco. A manobra que mandou facer e que levou o barco ao fundo, era tamén decorativa, non obedecía a razóns técnicas nin estaba xustificada póla propia navegación. Tratábase de achegar o barco moi preto da costa para que un tripulante, que era de Giglio, puidese saudar a súa familia. Terá que vivir cós mortos que provocou e coa súa imprudencia e posterior covardía o resto da súa vida. É unha mágoa que non soubese de Vasco Mosocoso de Aragâo e de cal esa o seu verdadeiro papel no barco.