O Falstaff de Henrique IV de Shakespeare, bebía sen pouso viño de Canarias antes de que as illas Canarias fosen “re-descubertas” e conquistadas polos europeos e as vides medraran naquela terra. Non é o único erro xeográfico ou histórico de Shakespeare pero a ninguén lle importan esas pequenas imprecisións cando se trata de Shakespeare. A literatura dita as súas propias leis de existencia de xeito tal que o viño de Canarias existía daquela en Inglaterra porque Shakespeare dicía que Falstaff o bebía. Tamén a pintura ten esa capacidade de traer á existencia cousas e imaxes que antes non a tiñan. Estes peixes de Fátima Fortea pode que aínda non existan nese océano que une Galicia con Canarias que seguiron as naos que levaban rumbos africanos ou americanos pero como os peixes de mares máis cálidos que agora nos visitan, existen porque Fátima lles deu nacenza cando os imaxinou e os pintou. Non sei que dirán deles os mariñeiros de Muxía afeitos a tiralos da mar con redes e aparellos, tampouco sei se os recoñecerán como peixes achegados con nomes de seu, como xoubas e fanecas, pescadas e xurelos, ou saberán que veñen doutros mares non menos verdadeiros que as pintoras imaxinan, mares de augas roxas, de peixes azuis e brancos, ás veces reducidos a seres anfibios de corpos luídos movéndose entretecidos coas algas e corais de mares denantes nunca navegados. Tanto ten. Existen para o noso lecer como o viño de Canarias para Falstaff e se cadra pode que estes peixes veñan da illa canaria de san Borondon que existe aínda que ninguén até agora foi quen de atopala porque está sempre tan envolveita por brétemas mestas que non é doado vela. Din que unha vez cada sete anos esvaece a néboa e a illa entón, deixase ver cos seus outeiros verdes, os seus prados cheos de ovellas, cidades relocintes, raíñas de fadas, saudadores milagreiros e peixes, que como a illa, só se poden ver unha vez cada sete anos ou nos soños das pintoras que viven a carón do mar dos fisterres. Sábese ademais, dende que Don Álvaro Cunqueiro se ocupou do asunto, que os peixes de Bretaña falan dúas linguas: unha delas, céltica, e outra chamada occidental que non ten portén con ningunha das linguas coñecidas da terra, e supoño eu, que se trate xustamente da lingua que falan estes peixes das illas imaxinarias que só entenden estas pintoras oceánicas.
Antes do mar Fátima achegouse como escultora ás terras volcánicas das súas illas competindo como creadora coas forzas soterradas da terra que fervía baixo os seus pés. Dese tempo son ferros e cerámicas traballadas polo lume das que acolle algunhas mostras esta exposición. Son formas xeolóxicas humanizadas pois nesas illas a terra aínda ten forza para modelar novas formas dun día para outro sen agardar os mainos ritmos do modelado de chuvias e ventos. Son como megalitos, totems, petroglifos, venus primixenias xurdidas dunha terra aínda a medio facer que semellan trabes simbólicas e materiais para conxurar o lume soterrado sobre o que se erguen. Son modernas, mais semellan que veñen de tempos moi antigos e como os mohai da afastada illa de Pascua espertan unha sorte de sentimento numinoso onde aniña tamén algún eco bereber na policromía das pezas. Gaudí pasou media vida procurando formas novas e modernas que fosen ao tempo antigas, que foran quen de levar nas súas formas o pasado esquecido, o presente e o porvir agoirado, algo que coido eu, que Fátima atinxe nestas pezas e peixes que mostrará nesta exposición cando a brétema da rúa da Paz vaia esvaecendo mainamente e se abran as portas desta illa museo de terras e mares imaxinarios. Santiago Lamas Crego