«Pero después de todo, no sabemos
si las cosas no son mejor así,
escasas a propósito… Quizá,
quizá tienen razón los días laborables».
-Jaime Gil de Biedma, Lunes-
Ignoro por que lle teño manía aos domingos –entendería mellor que os destinatarios do meu odio foran os luns, día no que comeza a semana laboral e seguramente no que tivo lugar o nacemento do Estado, segundo lle lin nunha ocasión a Savater. Tal vez teña algo que ver con certas vivencias da infancia e a adolescencia: o domingo era o día en que a miña nai nos poñía guapos –daquela só había dúas mudas, diarios e festivos- e nos levaba a misa, cousas que nunca me gustaron; foi tamén, durante varios anos, o día en que tiña que volver ao internado ou campo de concentración –hai distintas opinións sobre o establecemento escolar- dos hermanos maristas de Ourense. O certo é que esa aversión aos domingos non fixo máis que crecer e levoume, cos anos, a pasar o día do Señor na casa e a ser posible só ou con agradable compaña. Houbo unha temporada en que para disipar a tristeza dominical saía a emborracharme pola noitiña, práctica saudable para as cabezas neuróticas e mala para os petos pequenos, sobre todo se che gustan os alcohois bos e caros –unha redundancia.
A caracterización dos domingos como días tristes e baleiros está asociada, sobre todo na literatura, ás cidades, onde o contraste entre o barullo do diario e o silencio do festivo é moi acusado. Xa Leandro Fernández de Moratín, a finais do século XVIII, nos seus Apuntes sobre Inglaterra, dicía que o domingo era o día máis triste da semana en Londres: con todo pechado, sen coches (de cabalos), nin espectáculos, nin xogos, nin música, a xente ocupaba o seu tempo en murmurar, putear, emborracharse ou escoitando os sermóns nas igrexas. O mozo Borges, no Buenos Aires dos anos 20 e 30, falaba de «la tragedia de los domingos y de los días grises», «el tedio que recarga los domingos urbanos» ou «la tristeza de los domingos y de las estatuas», e incluso chegaba a enumerar «la congoja semanal del domingo» entre os sentimentos abstractos nos que acostumaba demorar a poesía. No París existencialista de 1950, Juliette Gréco cantaba”Je hais les dimanches” (Odio os domingos): día pretensioso que se impón como día feliz. Tal vez non lle falte razón ao escritor arxentino Edgardo Cozarinsky cando nunha das súas novelas di que as tarde baleiras de domingo só invitan a refuxiarse nunha obsesión, que el exemplifica en facer o amor ou engancharse a unha ficción literaria ou cinematográfica. Pero moito me temo que os afectados polo óxido dos domingos estamos condenados a continuar preguntándonos que nos pasa, como fai o personaxe do relato “Teoría y práctica del domingo”, de Antonio Lobo Antunes:
«… ¿por qué los domingos son tan largos, Filomena, por qué motivo el reloj marca siempre la misma hora, por qué me apetece algo que desconozco pero es cualquier cosa menos permanecer a tu lado? Y eso que me gustas, palabra, que me gustas, que debería sentirme bien y no es así, no es malestar, no es angustia, es una sensación vaga, una incomodidad, una inquietud que no entiendo, y aún así no me imagino solo, no me imagino sin ti, me gusta tu cara, tu cuerpo, me casé contigo por amor, ¿por qué son tan largos los domingos, Filomena?»
En fin, será mellor relativizar e aceptar a existencia do domingo como un mal menor. En palabras do personaxe de Lobo Antunes: «Una ganga, amor, un insignificante domingo por semana y seis enormes días enteros para ser feliz».