Estes días atrás contáronme novas dun querido amigo do que nada sabía desde fai anos, unha persoa que da noite para a mañá desapareceu da miña vida (tamén da vida doutros amigos comúns) sen dar ningunha explicación. Coñezo algún que outro caso, incluso na familia, pero este foi o primeiro que me sucedeu a min, e imaxino que non será o último. Ignoro por que certas persoas deciden nun momento das súas vidas rachar con todo o seu entorno, cos amigos e os familiares aos que aman. Santiago Lamas (Fíos e lecturas, 2011) ten falado do síndrome de Ben Hur ou do gafo (leproso), en referencia á escena da película na que a nai e a irmá, afectadas pola lepra, pídenlle a Ben Hur que se afaste delas. Segundo Lamas, este comportamento, no que por amor se rexeita aos que se ama, atinxe sobre todo a un tipo de homes: «orgullosos mais non fachendosos, non consenten ser amados cando eles mesmos non o fan. Abonda cunha ferida no amor propio, unha desfeita económica, ou calquera outro avatar máis ou menos intranscendente para os demais, pero fundamental para eles mesmos, para que se afasten da compaña e do afecto daqueles que quixeran acompañalos nese tránsito». Cita Lamas un parágrafo dos Diarios de Miguel Torga que, na súa opinión, achégase ao citado síndrome: «Vivo desassosegado a desasosegar quem se aproxima de min. E o pior é que as vítimas indefesas das minhas mortificaçoes são aqueles que mais amo».
Non sei se o síndrome do gafo pode explicar a “desaparición” do meu amigo. Ao final coñecemos moito menos do que pensamos aos seres queridos. Quen, por outra parte, non ten abandonado, deixado de lado, a unha persoa coa que mantivo incluso trato íntimo durante unha época da súa vida? Samuel Beckett (Molloy) expresou o seu asombro dun xeito moito máis radical: «Pues conocer a una persona, conocer un lugar, iba decir conocer una hora, pero no quisiera ofender a nadie, y luego no darle ningún papel más en la vida de uno, es como si, no sé cómo decirlo».